Słownik XVII wieku

Słowniki:
nie notują

Najwcześniejsze poświadczenie: 1618

Formy: bezok. dziwować się; ~ cz. ter. lp 1. os. dziwuję się; 3. os. dziwuje się; lm 1. os. dziwujemy się; 3. os. dziwują się; ~ cz. prze. lp m 1. os. dziwowałem się; lm mos 3. os. dziwowali się; ~ nieos. cz. prze. dziwowano się

Znaczenia:

»doznawać zdziwienia, zdumiewać się, uważać coś za rzecz niezwykłą«: Nazaiutrz dziwuięmy się czemu tak ciche Samsiestwo. PasPam 72. Dziwuięmy się co tam załuki takie mają? PasPam 106. Iak mi to powiedział dziwowałęm się co to iest. PasPam 143. Dziwowali się Ludzie temu bardzo, mowiąc że to pierwszy przykład, tych czasow ze by kto wdowę biorąć miał pogardzać iey Largicyią. PasPam 226. Spytasz dostanie tu ryb kupić? to się jeszcze dziwuie. PasPam 253. W tym znią [wydrą] wdrodze było upszykszenie że gdzies iechał to się dziwowano. PasPam 253v.

▲ Ustabilizowane połączenia wyrazowe: ▲ nie dziwować się »nic dziwnego, nie ma się czemu dziwić«: Niedziwowac [się] bo to quisque Suae fortunae faber [każdy sprawcą swego losu]. PasPam 190v. Odpowie [...] Pisarz Polny Niedziwowac się. Nauczył się bo wdobrym porządku woiować. PasPam 240v. Niedziwować się Bo [to] Depopulatores Totius Mundi, et Possessores Quadraginta Regnorum [łupieżcy całego świata i posiadacze czterdziestu królestw]. PasPam 261.

◆ Związki frazeologiczne: ◆ nie dziwować się komuś »nie mieć, nie brać komuś za złe, nie dziwić się komuś«: Niedziwować się Panom Czarnieczczykom, że sobie roszczą Skrupuły bo tam oni wdywizyiey Swoiey wszystko Iezuitow maią kapellanow Oni ich to temi nadziewaią skrupułami. PasPam 118v. Poczęli wymawiać iakos nas iezdził iakos nąm przymawiał Ale nie dziwuięmy się kiedy iuz mąmy probę twoiey Cnoty. PasPam 150. Niedziwuię mu się bo to kalumnia bardziey boli nizeli rana. PasPam 175v.

Związki nieprzyporządkowane do znaczeń:

● Przysłowia, sentencje, skrzydlate słowa: ● Bogáty się dziwuie/ czym się żebrak gnáruie. RysProv I, 6. ● Bogáty się dziwuie/ czym się żebrak gnáruie. RysProv I, 6.